Jeugdzorg is wat het woord zegt: zorg voor de jeugd. Zorgen dat jeugdigen veilig kunnen opgroeien. Jeugdzorgorganisaties helpen kinderen, jongeren en hun ouders daarbij.
Sinds de zorg in 2015 is overgeheveld naar de gemeenten wordt de term Jeugdzorg gebruikt als verzamelnaam voor jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering.

Jeugdzorg voor jongeren en kinderen is geregeld in de Jeugdwet. In sommige gevallen wordt jeugdzorg geregeld uit de Zorgverzekeringswet (Zvw) of Wet langdurige zorg (Wlz). 

Jeugdzorg wordt in principe geboden aan kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar. Jeugdhulp en jeugdreclassering kunnen doorlopen tot maximaal het 23ste levensjaar. Jongeren in pleeggezinnen en gezinshuizen mogen daar tot hun 21ste levensjaar blijven wonen.

Sinds 2015 toen de zorg voor de jeugd is overgeheveld naar de gemeente is de jeugdzorg als volgt ingedeeld.

Jeugdhulp is hulp bij psychische- of opvoed problemen en verstandelijke beperkingen.  De jeugdhulp is als volgt onderverdeeld.

Jeugdhulp zonder verblijf, dus jongeren en kinderen blijven thuis wonen. Hulp door middel van:

• Wijk- of buurtteam
• Ambulante hulp op locatie van de aanbieder
• Daghulp op locatie aanbieder
• Hulp in het eigen netwerk van de familie, bv thuis of op school

Jeugdhulp met verblijf, dus jongeren en kinderen worden (deels) uit huis geplaatst. Hulp door middel van:

• Pleeggezin
• Gezinsgerichte opvang (logeerhuis, gezienshuis of zorgboerderij)
• Gesloten plaatsing in een instelling
• Overige jeugdhulp met verblijf

Deze hulp wordt uitgevoerd door jeugdhulpaanbieders.

Kinderen hebben het recht om veilig op te groeien. Ouders zijn hiervoor het eerst verantwoordelijk. Als die hun verantwoordelijkheid nemen of waarmaken kan de veiligheid en ontwikkeling van het kind ernstig bedreigd worden. In dat geval is er soms jeugdbescherming nodig. 

Het doel hiervan is het opheffen van de bedreiging voor een veilige ontwikkeling van een kind. Dit besluit wordt genomen door de kinderrechter na onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek heeft gedaan. De kinderrechter kan vervolgens besluiten dat kinderen of jongeren onder toezicht of voogdij moeten worden geplaatst. Als de situatie ernstig of kritiek is kan de rechter hiertoe onmiddelijk beslissen.

Onder jeugdbescherming vallen ondertoezichtstelling (OTS) en voogdij.

Soms dreigt een onveilige situatie voor een jeugdige maar kan in samenwerking met een gezinsmanager en de verwijzer (en eventueel andere hulpverleners) de veiligheidssituatie van de kinderen in het gezin duurzaam verbeteren. Zonder dus een juridische maatregel zoals een ondertoezichtstelling.

De gedachte achter deze  preventieve jeugdbescherming is dat wanneer een gezin vrijwillig en samen met hulpverleners aan de slag gaat, daadwerkelijke verandering tot stand komt met een blijvend resultaat.

Een andere vorm van gedwongen jeugdbescherming is jeugdreclassering. Dit kan worden opgelegd aan jongeren tussen de 12 en 18 jaar die een delict hebben gepleegd. De begeleiding van de reclassering kan eventueel ook doorlopen na de 18e verjaardag. De kinderrechter kan hiertoe besluiten als deze oordeelt dat jongeren, na hun straf, begeleiding nodig hebben bij hun terugkeer in de maatschappij.

De bedoeling van jeugdreclassering is om de jongeren op het rechte pad te brengen en te houden. Ze krijgen een persoonlijk begeleidingsplan en begeleiding van een GGZ instelling of een jongerencoach.

Een voorbeeld van jeugdreclassering is Halt-straf. Deze krijgt een kind of jongeren alleen als de overtreding niet te ernstig is. Bijvoorbeeld bij eenvoudige vernielingen (en graffiti), (poging tot) diefstal en schoolverzuim.

Een Halt-straf kan bijvoorbeeld bestaan uit gesprekken met de jongere, ouders en de Halt-medewerker, het betalen van eventuele schade, excuses aanbieden aan slachtoffer(s), maken van leeropdrachten maar soms ook een werkstraf.

Lees meer over Halt-straf.

Jeugdzorg is er voor kinderen en jongeren tussen de 0 en 18 jaar. In principe stopt dan de jeugdzorg en kan de jongere zorg en ondersteuning krijgen vanuit andere wetten. 
Soms wordt de jeugdzorg verlengd. Dan blijft de zorg voor de jongere onder de Jeugdwet vallen. Dit duurt maximaal 5 jaar, tot de 23e verjaardag.